Özel güvenlik görevlisinin görev yeri sırasında uyuması, işten çıkarılma ve tazminat hakkı açısından nasıl değerlendirilir? Yargıtay'ın içtihadı ve iş hukuku uzmanlarının görüşleriyle konuyu derinlemesine inceledik.
Özel güvenlik görevlilerinin iş disiplinine uygun davranması, görev yaptıkları alanların güvenliği açısından büyük önem taşıyor. Ancak zaman zaman nöbet sırasında uyuma gibi ciddi disiplin ihlalleriyle karşılaşmak mümkün. Peki, görev başında uyuyan özel güvenlik görevlisi işten çıkarıldığında kıdem ve ihbar tazminatını alabilir mi?
Bu sorunun yanıtı hem somut olayın detaylarına hem de Yargıtay kararlarına göre değişiyor.
Görev Başında Uyuma: Disiplin İhlali mi, Fesih Sebebi mi?
4857 sayılı İş Kanunu’na göre, işveren haklı bir nedenle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçinin görev sırasında uyuması, özellikle güvenlik gibi hayati öneme sahip alanlarda çalışılıyorsa, işveren açısından “haklı fesih” sebebi oluşturabilir.
Ancak bu durumun tazminatsız feshe yol açabilmesi için, işçinin kasıtlı, ihmalkâr veya tekrarlayan şekilde görevini ihmal ettiğinin somut delillerle ispatlanması gerekir.
Yargıtay Ne Diyor?
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin verdiği birçok kararda, görevde uyuma fiilinin tek başına “ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık” kapsamında değerlendirilmediği görülüyor. Yani tek seferlik bir uyuma durumu, işten tazminatsız atılmak için yeterli sayılmayabiliyor.
Bir kararda, güvenlik görevlisinin gece nöbetinde kısa süreli uyuduğu gerekçesiyle iş akdinin feshedildiği olayda Yargıtay, işverenin haklı değil geçerli nedenle fesih yaptığına hükmetti. Bu durumda işçi ihbar ve kıdem tazminatına hak kazandı.
Tazminat Hakkı Neye Göre Belirleniyor?
Tazminat hakkının oluşup oluşmadığı şu kriterlere göre değerlendiriliyor:
-
Uyuma durumu tek seferlik mi, süreklilik arz ediyor mu?
-
Görev yapılan alanın güvenlik riski nedir?
-
İşçinin daha önce benzer disiplin cezaları var mı?
-
İşveren, durumu önceden bildirmiş ya da uyarmış mı?
-
İşveren fesih sürecinde usule uygun davranmış mı?
Uzman Görüşü: "Orantılılık İlkesi Esastır"
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Av. Emek Başer, konuyla ilgili şu değerlendirmede bulundu:
“Her ihmal ya da disiplinsizlik, işverenin tazminatsız fesih hakkını doğurmaz. İş hukukunda orantılılık ilkesi geçerlidir. Güvenlik görevlisinin bir defaya mahsus kısa süreli uyuması ile birden fazla kez yakalanması arasında büyük fark vardır. Mahkemeler, işverenin fesih kararını bu çerçevede denetler.”
Özel Güvenlik Şirketlerine Uyarı
Hukukçular, özel güvenlik şirketlerine de şu uyarılarda bulunuyor:
-
Fesih öncesinde mutlaka yazılı tutanak, kamera kaydı gibi delillerle ihlal belgelenmeli.
-
İşçiye savunma hakkı tanınmalı.
-
Fesih bildirimleri yazılı yapılmalı.
-
Tek bir olay üzerinden ağır cezai yaptırım uygulanmamalı.
SONUÇ
Görevde uyuyan güvenlik görevlisinin işten çıkarılması mümkündür, ancak bu durum tazminatsız fesih için her zaman yeterli sayılmaz. Her olay kendi içinde değerlendirilmekte, Yargıtay içtihatları da işçinin lehine yorumlanabilecek birçok örnek sunmaktadır.
Bu nedenle hem özel güvenlik çalışanlarının hem de işverenlerin yasal hak ve yükümlülüklerini iyi bilmeleri büyük önem taşır.
