”

03.03.2021 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 30/12/2020 tarih ve E.2020/57, K.2020/83 sayılı kararıyla 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 39 ncu maddesinin (4) numaralı fıkrasının son cümlesinin iptaline karar verilmiştir.

Konu ile ilgili haber sitemize açıklama yapan Av.Hüseyin Kaya,resmi gazetede yayımlanan 30/12/2020 tarih ve E.2020/57, K.2020/83 sayılı kararı değerlendirdi.

Anayasa Mahkemesinin 30/12/2020 tarih ve E.2020/57, K.2020/83 sayılı kararı Ne Anlama Geliyor?

Av.Hüseyin Kaya,yapmış olduğu açıklamada, Söz konusu iptal kararının çalışma hayatına etkilerinden bahsedecek olursak; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre sendika üyesinin sendikasına karşı birtakım yükümlülükleri bunulmakta olup bunlardan biri de Aidat Ödeme Borcudur.

Aidat Ödeme Borcu Nedir?

Sendika üyelerinin aidat ödeme borçları vardır. Sendikalar tüzel kişiliklerini koruyabilmeleri ve faaliyetlerini gerçekleştirebilmeleri için mali kaynaklara ihtiyaç duyarlar. Bu ihtiyaç esas olarak sendika üyelerinin aidat ödemesi suretiyle giderilir. Üyelik ve dayanışma aidatı olmak üzere iki tür aidat vardır.

Üyelik aidatı: Sendika üyelerinin, üyesi oldukları Sendikaya ödedikleri aidattır. Üyelik aidatının miktarı, sendikaların tüzüklerinde gösterilir. Sendika üyelik aidatının miktarı, sendika tüzüklerinde belirtilen usul ve esaslara göre genel kurul tarafından belirlenir.

Dayanışma aidatı: Toplu iş sözleşmesinin imzası sırasında; taraf işçi sendikasına üye olmayanların, sonradan işyerine girip de üye olmayanların veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanların veya çıkarılanların toplu iş sözleşmesinden doğan haklardan yararlanabilmesi için ödedikleri aidattır. Dayanışma aidatının miktarı, üyelik aidatından fazla olmamak kaydıyla sendika tüzüğünde belirlenir. Faaliyeti durdurulmuş sendikalara, dayanışma aidatı ödenmez. (6356/39 m)

Üyelik ve dayanışma aidatları, yetkili işçi sendikasının işverene yazılı başvurusu üzerine, işçinin ücretinden kaynakta kesilmek suretiyle ilgili sendikaya ödenir. Kanundaki hükümlere göre ödenmesi gereken aidatı kesmeyen veya kesmesine rağmen bir ay içinde ilgili işçi sendikasına ödemeyen işveren, bildirim şartı aranmaksızın aidat miktarını bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödemekle yükümlüdür (6356 s. K. 18 m). İşçinin sendikaya ödeyeceği aidatı, yetkili işçi sendikasının işverene yazılı başvurusu üzerine işverenin işçi ücretlerinden kesip sendika hesabına yatırması yükümlülüğüne kaynakta kesme (check off) usulü denir.

Dayanışma aidatının miktarı, üyelik aidatından fazla olmamak kaydıyla sendika tüzüğünde belirlenir. Toplu iş sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye olmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanlar veya çıkarılanların toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmeleri, toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bunun için işçi sendikasının onayı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu iş sözleşmesinden yararlanma, talep tarihinden itibaren geçerlidir.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun 39 ncu maddesinin (4) numaralı bendinin son cümlesinin iptali sonrasında artık toplu iş görüşmelerini yürüten sendikaya üye olunmadan, toplu iş sözleşmesi imzalanmadan önce TİS in tarafı olan sendikaya verilecek olan dilekçe ile geçmişe yönelik yani yürürlük tarihinden itibaren toplu iş sözleşmesinden faydalanılabilecektir.

Karar sonrasında; artık işçilerin işyerinde sadece çoğunluğu sağlayan sendikaya değil üye olmak istediği sendikaya üye olabilecek, dayanışma aidatı ile toplu iş sözleşmesi görüşmelerini yapan ve tarafı olan sendikaya üye olmadan işyerindeki toplu iş sözleşmesinden aynı o sendikaya üye işçilerle eşit haklarla faydalanabilecektir. Karar bu haliyle Anayasa’nın 51 nci maddesi kapsamında işçilerin dilediği sendikaya üye olma veya olmama haklarının güvencesini teminat altına almış ve toplu iş sözleşmesinden faydalanma noktasında sendikalı ve sendikasız işçi ayrımı ortadan kalkmıştır.

Anayasa Mahkemesi Kararlarının geriye yürümemesi ilkesinden dolayı geçmişte dayanışma aidatı ile toplu iş sözleşmesinden yürürlük tarihi itibariye faydalanmak isteyip de toplu iş sözleşmesinin imza tarihinden faydalandırılan işçilerin geçmişe yönelik fark ücret alacakları bulunmamaktadır.

. Anayasa Mahkemesinin iptal kararının Resmi Gazete’de yayımlanması sonrasında; Çalışma hayatının mihenk taşı olan işçilerimizin işyerlerinde hali hazırda devam eden toplu iş görüşmeleri varsa ve toplu iş sözleşmesine taraf olacak olan sendikaya üye olunmak istenmiyorsa, işçiler tarafından toplu iş sözleşmesi imzalanmadan işyerinde yetkili sendikaya çıkacak olan toplu iş sözleşmesinden dayanışma aidatı ödemek suretiyle faydalanmak istenildiğinin bildirilmesi gerekmektedir.dedi.